REGIONALLIQ EKONOMIKA
REGIONALLIQ EKONOMIKA
(Teoriyaliq tiykarlari ham ameliyati)




Aimbetov N.Q.
Nokis – «Ilim» – 2021
Bul oqiw qollanbada regionalliq ekonomika, ekonomikaliq siyasat ham mamleketlik retlestiriwdin teoriyaliq maseleleri bayan etilgen, regiondi uyreniwge sistemali jandasiwlar korip shigilgan. Tovarlar ham xizmetlerdin regionalliq bazarlari, jer ham agrar bazarlari, saliq, byudjet-finans siyasati maseleleri analizlengen; mamleketlik hakimiyat penen jergilikli ozin-ozi basqariw organlarinin oz ara birge islesiwi maseleleri korip shigilgan; regionalliq investiciyaliq iqlim mashqalalari, investiciyalardi bolistiriw formalari, investiciyaliq tartimliliq ham regionlardin investiciyaliq potenciali izertlengen. Region darejesinde anaw yaki minaw mashqalalardi sheshiwde rawajlangan mamleketler tajiriybesi uyrenilgen.
Joqari oqiw orinlarinin «Ekonomika» bagdarinda barliq qanigelikler boyinsha talim alip atirgan studentler, oqitiwshilar, doktorantlar ham ilimiy xizmetkerler, sonday-aq, mamleketlik basqariw organlarinin xizmetkerleri ushin arnalgan.

M A Z M U N I

Kirisiw3
I bap. Regionalliq ekonomikanin tiykargi tusinikleri ham aniqlamalari5
1.1. Regionalliq ekonomikanin predmeti, obyekti, usillari ham waziypalari5
1.2. Ilimler sistemasinda regionalliq ekonomikanin orni13
1.3. «Region», «ekonomikaliq rayon», «tarawlar araliq regionalliq kompleks», «ekonomikaliq kenislik», «ekonomikaliq zonalar» tusinikleri17
1.4. Regionlardi tiplerge ajiratiw28
II bap. Jamiyette aymaqliq sholkemlestiriw ham miynettin bolistiriliwi30
2.1. Miynettin aymaqliq bolistiriliwi30
2.2. Ondiris kushlerin jaylastiriw nizamliqlari, principleri ham faktorlari34
2.3. Regionlardi qanigelestiriw ham kompleksli rawajlandiriw45
2.4. Aymaqliq-ondirislik sistemalardin formalari ham qaliplesiw nizamliliqlari46
2.5. Xojaliq jurgiziwdi aymaqliq sholkemlestriwdi ekonomikaliq tiykarlaw usillari. Regionlardin tabiyiy ham xojaliq shartlerin jane resurslarin analizlew53
2.6. Araliq ham parallel ondirislerdi jaylastiriwdin rawajlaniw natiyjeliligin aniqlaw59
2.7. Rawajlaniwdin tiykargi bagdarlarin tiykarlaw, aymaqliq komplekstin kolemlerin, duzilisin ham natiyjeliligin aniqlaw65
III bap. Regionalliq ekonomikanin teoriyaliq tiykarlari75
3.1. Regionalliq ekonomika qanigelesiwi teoriyalarinin genezisi75
3.2. Y.Tyunennin awil xojaligi shtandorti teoriyasi79
3.3. V.Launxardt, A.Veber, V.Kristaller ham A.Leshtin jaylastiriw teoriyalari81
3.4. Hazirgi zaman regionalliq ekonomika teoriyalari: regionalliq turmis cikli, osim polyusleri, regionalliq turaqli rawajlaniw koncepciyasinin eksportliq bazisi92
IV bap. Regiondi uyreniwge sistemali jandasiw96
4.1. Regionnin tiykargi sistema astilari, olardin oz ara baylanislari ham oz ara garezlilikleri96
4.2. Marketing regionnin unamli imidjin qaliplestiriwdin qurali sipatinda101
4.3. Regionlardin materialliq balanslari108
4.4. Regionlardi rawajlandiriwdin strategiyaliq maqsetleri112
V bap. Region ekonomikasinin analizi119
5.1. Regionalliq analizdin statistikaliq bazasi119
5.2. Regionlar araliq baylanislardi ham ekonomikanin aymaqliq duzilisin analizlew122
5.3. Regionalliq bazarlardi prognozlaw ham modellestiriw124
VI bap. Tovar ham xizmetler bazarlari129
6.1. Regionalliq tovarlar ham xizmetler bazarlarinin mazmuni ham ozgeshelikleri129
6.2. Regionalliq tovar bazarlarin qaliplestiriwdin tiykarlari ham faktorlari134
6.3. Regionalliq tovar ham xizmetler bazarlarinin aymaqliq ozgeshelikleri138
6.4. Tovarlar ham xizmetlerdin mamleketlik retlestiriliwi151
VII bap. Regionalliq ekonomikaliq siyasat157
7.1. Regionalliq siyasattin aymaqliq darejeleri157
7.2. Xaliqaraliq integraciya teoriyalari158