REGIONALLIQ EKONOMIKA (Teoriyaliq tiykarlari ham ameliyati) Aimbetov N.Q. Nokis – «Ilim» – 2021 Bul oqiw qollanbada regionalliq ekonomika, ekonomikaliq siyasat ham mamleketlik retlestiriwdin teoriyaliq maseleleri bayan etilgen, regiondi uyreniwge sistemali jandasiwlar korip shigilgan. Tovarlar ham xizmetlerdin regionalliq bazarlari, jer ham agrar bazarlari, saliq, byudjet-finans siyasati maseleleri analizlengen; mamleketlik hakimiyat penen jergilikli ozin-ozi basqariw organlarinin oz ara birge islesiwi maseleleri korip shigilgan; regionalliq investiciyaliq iqlim mashqalalari, investiciyalardi bolistiriw formalari, investiciyaliq tartimliliq ham regionlardin investiciyaliq potenciali izertlengen. Region darejesinde anaw yaki minaw mashqalalardi sheshiwde rawajlangan mamleketler tajiriybesi uyrenilgen. Joqari oqiw orinlarinin «Ekonomika» bagdarinda barliq qanigelikler boyinsha talim alip atirgan studentler, oqitiwshilar, doktorantlar ham ilimiy xizmetkerler, sonday-aq, mamleketlik basqariw organlarinin xizmetkerleri ushin arnalgan. M A Z M U N I Kirisiw 3 I bap. Regionalliq ekonomikanin tiykargi tusinikleri ham aniqlamalari 5 1.1. Regionalliq ekonomikanin predmeti, obyekti, usillari ham waziypalari 5 1.2. Ilimler sistemasinda regionalliq ekonomikanin orni 13 1.3. «Region», «ekonomikaliq rayon», «tarawlar araliq regionalliq kompleks», «ekonomikaliq kenislik», «ekonomikaliq zonalar» tusinikleri 17 1.4. Regionlardi tiplerge ajiratiw 28 II bap. Jamiyette aymaqliq sholkemlestiriw ham miynettin bolistiriliwi 30 2.1. Miynettin aymaqliq bolistiriliwi 30 2.2. Ondiris kushlerin jaylastiriw nizamliqlari, principleri ham faktorlari 34 2.3. Regionlardi qanigelestiriw ham kompleksli rawajlandiriw 45 2.4. Aymaqliq-ondirislik sistemalardin formalari ham qaliplesiw nizamliliqlari 46 2.5. Xojaliq jurgiziwdi aymaqliq sholkemlestriwdi ekonomikaliq tiykarlaw usillari. Regionlardin tabiyiy ham xojaliq shartlerin jane resurslarin analizlew 53 2.6. Araliq ham parallel ondirislerdi jaylastiriwdin rawajlaniw natiyjeliligin aniqlaw 59 2.7. Rawajlaniwdin tiykargi bagdarlarin tiykarlaw, aymaqliq komplekstin kolemlerin, duzilisin ham natiyjeliligin aniqlaw 65 III bap. Regionalliq ekonomikanin teoriyaliq tiykarlari 75 3.1. Regionalliq ekonomika qanigelesiwi teoriyalarinin genezisi 75 3.2. Y.Tyunennin awil xojaligi shtandorti teoriyasi 79 3.3. V.Launxardt, A.Veber, V.Kristaller ham A.Leshtin jaylastiriw teoriyalari 81 3.4. Hazirgi zaman regionalliq ekonomika teoriyalari: regionalliq turmis cikli, osim polyusleri, regionalliq turaqli rawajlaniw koncepciyasinin eksportliq bazisi 92 IV bap. Regiondi uyreniwge sistemali jandasiw 96 4.1. Regionnin tiykargi sistema astilari, olardin oz ara baylanislari ham oz ara garezlilikleri 96 4.2. Marketing regionnin unamli imidjin qaliplestiriwdin qurali sipatinda 101 4.3. Regionlardin materialliq balanslari 108 4.4. Regionlardi rawajlandiriwdin strategiyaliq maqsetleri 112 V bap. Region ekonomikasinin analizi 119 5.1. Regionalliq analizdin statistikaliq bazasi 119 5.2. Regionlar araliq baylanislardi ham ekonomikanin aymaqliq duzilisin analizlew 122 5.3. Regionalliq bazarlardi prognozlaw ham modellestiriw 124 VI bap. Tovar ham xizmetler bazarlari 129 6.1. Regionalliq tovarlar ham xizmetler bazarlarinin mazmuni ham ozgeshelikleri 129 6.2. Regionalliq tovar bazarlarin qaliplestiriwdin tiykarlari ham faktorlari 134 6.3. Regionalliq tovar ham xizmetler bazarlarinin aymaqliq ozgeshelikleri 138 6.4. Tovarlar ham xizmetlerdin mamleketlik retlestiriliwi 151 VII bap. Regionalliq ekonomikaliq siyasat 157 7.1. Regionalliq siyasattin aymaqliq darejeleri 157 7.2. Xaliqaraliq integraciya teoriyalari 158